تشکیلات حفاظت از شاه و خاندان سلطنتی چگونه اداره میشد؟
مقدمه:
روز 28 بهمن 1357 به دستور سرلشکر قرنی، رئیس ستاد ارتش، گارد شاهنشاهی سابق و گارد جاویدان منحل شدند. روزنامه اطلاعات در اینباره نوشت: «کلیه افسران، درجهداران، کارمندان و سربازان گاردهای منحله باید خود را به نیروی زمینی ارتش معرفی نمایند.» به نوشته این روزنامه، امکانات و تاسیسات این دو واحد در اختیار نیروی زمینی قرار میگیرد. گارد جاویدان از جمله نهادهایی است که هرچند نامش کم بر سر زبانها نبوده اما کمتر درباره کم و کیف شکلگیری و فعالیتهایش سخن گفته شده است. وظیفه اصلی این نهاد حفاظت و حراست از شخص شاه، خانواده و کاخهایش بود. این وظیفه پیش از تشکیل گارد جاویدان ، زیر نظر واحدهایی از ارتش تحت عناوین «گردان گارد» و «هنگ گارد» به انجام میرسید اما آنچنانکه فردوست روایت میکند شاه در اواسط دوران سلطنتش تصمیم گرفت واحدی اختصاصی برای این امر تشکیل دهد؛ واحدی دائمی متشکل از نیروهایی ورزیده و همسان که در شکل و نام، یادآور گارد جاویدان ایران باستان باشد.
به گزارش مشرق، با دستور شاه، حسین فردوست مسؤول تشکیل و سازماندهی این نهاد شد و با همراهی سرلشکر قرهباغی این مهم را به انجام رساند. گارد جاویدان کمتر در حیطه امور اطلاعاتی وارد میشد با این حال براساس تمهیداتی که از سوی دفتر ویژه اطلاعات و شخص فردوست اندیشیده شد، گروهی از اعضای آن، وظیفه غیررسمی محافظت از اطلاعات گارد را برعهده داشتند و مستقیماً با فردوست و دفتر ویژه او در ارتباط بودند. اواخر دهه ۱۳۴۰ تلاشهایی انجام شد تا ساواک بر فعالیتهای گارد جاویدان نظارت اطلاعاتی- امنیتی داشته باشد بویژه امیراسدالله علم، وزیر وقت دربار، تاکید داشت «افسران، افراد و درجهداران گارد باید تحت مراقبت دقیق سازمان امنیت باشند».
او در اینباره مدتها با حسین فردوست که رئیس دفتر ویژه اطلاعات و معاون کل ساواک بود، مذاکره کرد تا راهی برای عملی شدن این طرح پیدا کند. با این حال گارد جاویدان هیچگاه بهطور رسمی تحت نظارت و کنترل ساواک قرار نگرفت اما همواره تحت نظارت دفتر ویژه اطلاعات بود. حسین فردوست در کتاب خاطرات خود ذیل عنوان «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی»، شرح ماجرای تشکیل گارد جاویدان را آورده است که متن آن در پی میآید:
کد خبر: ۳۱۰۱۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۱۲